Dilbilməz “Milla”
Belə ki…
Azərbaycan dil qaydalarını pozan “Milla”
Çünki, “Milla”nın sloqanı olan “Ən yaxşısı ilə paylaş” ifadəsi səhvdir. Azərbaycan dilində belə bir ifadə yoxdur və ola da bilməz. Əgər şirkət öz məhsulunun keyfiyyətini nəzərdə tutursa bu ifadə “Ən yaxşı məhsulu paylaş” mənasını verən “Ən yaxşısını paylaş” formasında olmalıdı. Yox, əgər məhsulu ən yaxşı şəxslərlə paylaşmağı nəzərdə tutsa idi, bu zaman “Ən yaxşı şəxslərlə paylaş” mənasını verən “Ən yaxşılarla paylaş” olmalı idi.
Şirkətin rəsmi “Facebook” səhifəsində bu barədə soruşduqda sloqanda məhsullarının keyfiyyətini nəzərdə tutuduqlarını bildirdilər (SMM fiaskosu olan bu yazışma barədə bir neçə abzas sonra yazacağam).
Əlbəttə şüarda maksimum qısalıq arzuolunan olduğu üçün şirkətin kopirayterləri (mətn yazarları) əslində bu cür olduğunu bilsə idilər 4 sözdən ibarət “Ən yaxşısı ilə paylaş”dansa 3 sözdən ibarət “Ən yaxşısını paylaş”ı seçərdilər.
Bu əndrəbadi ifadə isə dilimizdə yalnız “Milla”nın ifasında səslənmir və yazılmır. Son zamanlar “hissləri ilə paylaşmaq”, “sevinci ilə paylaşmaq”, “fikirləri ilə paylaşmaq” və s. formalarda əksər media qurumlarından eşidir və oxuyuram. Hətta qulaqlarımız və gözlərimiz bu səhvə düz kimi alışmağa başlayıb.
Əslində isə bu, rusdilli marketoloq, PR-çı, jurnalsitlərin və digər aidiyyatı peşə sahiblərinin “kəşfidir”. Rus dilindən “Поделиться своими чувствами”, “Поделиться своими мыслями” kimi ifadələri hərfi tərcümə edərək “hissləri ilə paylaşmaq” formasında yazır, deyir və yayırlar. “Milla”nın kopirayterləri kimi və onları dəstəkləyən SMM mütəxəssisləri kimi…
Etika qaydalarını və SMM prinsiplərini pozan “Milla”
Gələk bu “Facebook”dakı söhbətə… Ötən gün “Milla”nın “Facebook” səhifəsinə şərh yazıb yuxarıdakı kimi misallar çəkib izah edərək şirkətin sloqanının dilimizə uyğun olmadığını bildirmişdim və düzəltmələri üçün aidiyyatı şöbəyə çatdırmalarını istəmişdim. Səhifənin idarəedicisi isə “bu bizim şirkətimizin keyfiyyət zəmanətidir və düzdür” tipli ifadələr yazaraq mənimlə razılaşmamışdı. Səhərisi gün şərhlərimin silindiyini gördüm və bunun səbəbini soruşduqda sosial media mütəxəssisinin mənə yazdığı cavabı isə olduğu kimi təqdim edirəm:
“Vugar Baba nezerinize çatdırmaq istərdik ki bu səhifə Milla şirkətinin sehfesidir, ve şirkət özü bilir nece idarə etsin. Sizin iradlarınıza qulaq asdıq, qeydə aldiq ve lazımi adamlara yönəlib, Azərbaycan dili haqqinda dərs keçmək ve sair pr bilikləri bölüşmək sehifesi deyil bura, fikr verdinizse tek sizin kommentleriniz silinmeyib. Diqqətinizə göre teşekkurler”.
Danışığımızın foto təsviri isə budur:
Şərhimin silinməsi kimi bir qeyri etik davranış bir yana, bu cavab mənim üçün bir təhqirdir və pis təsir etdi.
Bu, bir SMM fiaskosudur.
Bu, bir iri şirkət tərəfindən öz hədəf auditoriyasına qarşı qeyri-etik münasibətdir.
Bu cavab SMM əməkdaşı tərəfindən çalışdığı şirkətin imicini tapdalamaqdır.
Bəs “Milla” nə etməli idi?
Bilməmək ayıb deyil, öyrənməmək ayıbdır.
Əvvəlcə şirkət üçün korporativ sloqan seçəndə bunu başdan sovdu şəkildə etməməli idilər. Sloqan seçməklə məsul şöbənin əməkdaşları özləri dili bilmirlərsə biləndən soruşa bilərlər. Hətta rəsmi dil qurumundan. Məsələn, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Dilçilik İnstitutuna zəng edərək dəqiqləşdirə bilərdilər ki “bizim uydurduğumuz sloqan dil qaydalarını pozmur ki?” İnstitutun “qaynar xətt”inin nömrəsini də verə bilərəm: 538 06 37. “Milla”nın əməkdaşları institutua zəng etməsələr də institutdan “Milla”ya zəng edəcəklər. Çünki, mən dünən Dilçilik İnstitutuna zəng edib “Milla”nın səhvi barədə iradımı bildirdim. İnstitutun əməkdaşları da mənimlə razılaşdı, Azərbaycanca belə bir ifadənin düzgün olmadığını dedilər. Bu səhv ifadə formalarının son zamanlar dilimizə düşdüyünü onlar da bildirdilər. Məlumat verdiyim pozuntunu qeyd etdilər və monitorinq edib səhvi düzəltməklə bağlı şirkətə müraciət edəcəklərini söylədilər. Mənə də belə pozuntular barədə xəbər verərək institutun işinə kömək etdiyim üçün təşəkkür etdilər.
2. İkincisi, sosial media hesablarında belə qeyri-etik davranışların yaşanmaması üçün əməkdaşlarına xəbərdarlıq edə və təlim keçə bilər. Özləri bacarmırlarsa peşəkar şirkətlərlə işləyə bilərlər. Yaxud, səhifəni ümumiyyətlə bağlaya bilərlər. Çünki, mənə cavab yazan yoldaş təxminən belə bir şey dedi ki, biz özümüz üçün yazırıq, özümüz bilərik nə yazırıq. Yəni, kənar şəxslərin – bizim o səhifədə paylaşılanları görməyə və münasibət bildirməyə ehtiyac yoxdur.
Səhifənin izləyicisini qıcıqlandırmaq yaxşı hal deyil. İdarəçi şərhimi silib mənə belə cavab yazmasa idi yəqin ki, mən də şirkəti Dilçilik İnstitutuna şikayət etməz, hadisə ilə bağlı bloq yazısı yazıb məsələni ictimailəşdirməzdim. Bu barədə status yazmazdım. Bu bloq yazısını öz facebook səhifəmdə paylaşıb daha çox “Facebook” istifadəçisinin məsələdən xəbərdar olamsına şərait yaratmazdım. Şərhimi silməklə və məni acılamaqla “Milla”nın SMM əməkdaşı sosial media idarəçiliyi üçün ciddi səhv edib.
Şirkətlər öz reklamları ilə mediada çıxış edərək digərlərinə də təsir edə bilirlər. Məsələn, uşaqlar bu tip ifadələri tez-tez eşitdikdə doğruymuş kimi qəbul edib o cür yadda saxlayarlar. Nəticədə şirkət belə davam eləsə aşağıda yerləşdirdiyim reklamında süd içirtdiyi balaca qız böyüyəndə Azərbaycan dilində danışa bilməyəcək. “Milla”nın bəzi əməkdaşları kimi.
Vüqar BABA, blogger
