Astronomlar superkütləvi qara dəliyin fırlanma sürətini hesablayırlar
Yerdən milyardlarla işıq ili uzaqda olan superkütləvi qara dəliyin udduğu işıq qara dəliyin öz oxu ətrafında nə qədər sürətlə fırlandığını ortaya qoyub.
Massaçusets Texnologiya İnstitutundan (MIT) astrofizik Paşam Teerajın rəhbərlik etdiyi bir qrup, qara dəliyin qidalanması zamanı işıq parıltısındakı dəyişikliklərin materialın fırlanan və yırğalanan diski tərəfindən əmələ gəldiyini və yellənmənin bizə mərkəzdə fırlanma sürətini verdiyini kəşf edib.
Alimlər ilk dəfə olaraq qara dəliyin fırlanma sürətini onun yırğalanan yığılma diskinə əsasən hesablaya biliblər; Bu, bizə kainatdakı ən qəribə, ən sıx bilinən obyektləri anlamaq üçün yeni bir istiqamət verir.
Akkresiya diski qara dəliyin yaxınlıqdakı ulduzlardan özünə doğru çəkdiyi yığılmış qazlı maddədir. X-şüaları diskin qara dəliyə çox yaxın olan bölgələrindən yayılır.
Qara dəliyin fırlanma sürəti işıq sürətinin 25 faizindən azdır. İşıq sürəti isə saniyədə 299.792.458 metrdir. Qara dəlik üçün bu, olduqca yavaşdır. Ancaq bu sürəti tapmağın nəticələri olduqca həyəcanlıdır.
"Növbəti illərdə bu üsulla müxtəlif sistemləri tədqiq etməklə astronomlar qara dəliklərin spinlərinin ümumi paylanmasını təxmin edə və onların zamanla necə təkamül etdiyi ilə bağlı uzun müddətdir davam edən sualı anlaya bilərlər", - deyə Paşam bildirib.
Superkütləvi qara dəliklər qalaktikaların qəlbində gizlənən nəhəng canlılar kimi təsvir edilir.
Kütləsi Günəşin kütləsindən milyardlarla dəfə çox olan bu nəhəng obyektlər qalaktikaları birləşdirməyə kömək edən və qalaktikaların təkamülündə mühüm rol oynayan cazibə mərkəzləridir.
