Günəş sisteminin kənarında təəccüblü kəşf: Oort buludunda spiral quruluş tapıldı
Alimlər Süd Yolunun cazibə qüvvəsinin Oort Buludunda spiral quruluş yaratdığını aşkar ediblər. Bu quruluş Günəş sisteminin ilk günlərindən bəri mövcuddur və planet sistemimizin təkamülünü başa düşməkdə bizə kömək edə bilər.
Günəş sisteminin ən uzaq nöqtələrində hələ də çoxlu naməlumlar var. Bununla belə, elm adamları Oort buludunda indiyədək naməlum spiral quruluş aşkar ediblər. Yeni kompüter simulyasiyası Süd Yolunun cazibə qüvvəsinin daxili Oort Buludunda nəhəng spiral yaratdığını göstərib.
ABŞ-ın Cənub-Qərb Tədqiqat İnstitutundan astronom David Nesvorninin rəhbərlik etdiyi qrup tərəfindən aparılan araşdırma "The Astrophysical Journal"da dərc olunmağa hazırlanır. NASA-nın Pleiades superkompüterindən istifadə edərək tədqiqatçılar Günəş sisteminin 4,6 milyard illik təkamülünü simulyasiya ediblər.
Oort buludu Günəş sisteminin ən uzaq bölgəsi kimi tanınır və Günəşdən 100.000 astronomik vahidə (AU) qədər uzanan buzlu qayalardan ibarətdir. Alimlər uzun illər Oort buludunun xarici hissəsinin sferik quruluş, daxili hissəsinin isə toroidal (halqavari) olduğunu düşünürdülər. Ancaq yeni simulyasiyalar bu daxili quruluşun əslində spiral şəklində olduğunu ortaya qoyub.
Araşdırmaya görə, Süd Yolunun cazibə qüvvələri Oort buludunun daxili hissəsində diametri 15 000 AU olan spiral quruluş yaradır. Bu quruluş Günəş sisteminin ilk dövrlərində yaranıb və günümüzə qədər gəlib çatıb. Əldə edilən məlumatlar göstərir ki, bu spiral formalaşmanı keçid ulduzların yaratdığı qravitasiya təsirləri ilə izah etmək mümkün deyil.
Alimlər bildirirlər ki, bu yeni kəşf Oort Buludunun əmələ gəlməsi və təkamülü ilə bağlı mühüm ipuçları verir. Oort Buludunun Günəş sisteminə uzunmüddətli kometləri göndərən bir bölgə olduğu bilinir və onun strukturlarını anlamaq planetar sistemimizin tarixinə işıq sala bilər.
Ancaq bu spiral quruluşu birbaşa müşahidə etmək çox çətindir. Oort Buludu Günəşdən çox uzaqda yerləşdiyi üçün onu indiki teleskoplarla görmək mümkün deyil. Yenə də tədqiqatçılar gələcək müşahidə məlumatlarının bu nümunəni təsdiq edib-etməyəcəyini görmək üçün işlərini davam etdirəcəklər.
Bu mühüm kəşf Günəş sisteminin formalaşması prosesi ilə bağlı naməlum məsələlərin həlli istiqamətində böyük addım hesab olunur. Alimlər qarşıdakı illərdə daha təkmil texnologiyalarla Oort Buludunun strukturunu daha ətraflı öyrənməyə ümid edirlər.
