Səhralaşma 135 milyon insanı evindən edəcək
Quraqlıq və səhralaşma səbəbindən dünyada hər il təxminən 12 milyon hektar ərazi itirilir. Bu səbəbdən 2045-ci ilə qədər 135 milyon insan səhralaşmaya görə evlərini tərk etməli olacaq.
Səhralaşma təhlükəsinin yaratdığı problemlərə və ona qarşı mübarizəyə diqqət çəkmək məqsədilə 1994-cü ildən etibarən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qərarı ilə hər il iyunun 17-si “Ümumdünya Səhralaşma və Quraqlıqla Mübarizə Günü” kimi qeyd olunur.
Türkiyənin Anadolu Ajansının müxbiri beynəlxalq təşkilatların araşdırmalarından quraqlıq, səhralaşma və torpaqların deqradasiyası ilə bağlı məlumatları toplayıb.
Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatının (WMO) məlumatına görə, 1900-cü ildən bəri quraqlıq səbəbindən 11 milyondan çox insan həyatını itirib, 2 milyard insan isə quraqlıqdan zərər çəkib.
Dünyada hər il 6-8 milyard dollar ziyana səbəb olan quraqlığın bəşəriyyət üçün ən bahalı təbii fəlakət olduğu qeyd edilir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Səhralaşma ilə Mübarizə Konvensiyasına (UNCCD) görə, bütün yerüstü ekosistemlərin 84 faizi quraqlıqla bağlı meşə yanğınları riski altındadır.
İqlim dəyişikliyinin, xüsusən əhalinin sürətli artımı və ərzaq təhlükəsizliyi problemlərinin yaşandığı dünyanın bəzi yerlərində quraqlıq riskini artıracağı gözlənilir.
Quraqlıq və səhralaşma milli təhlükəsizlik məsələləri kimi müəyyən edilib
Ölkələrin 70 faizindən çoxu quraqlıq və torpaqların deqradasiyası kimi iqlim dəyişikliyinin təsirlərini milli təhlükəsizlik problemi kimi müəyyən edir.
2045-ci ilə qədər səhralaşma səbəbindən 135 milyon insanın evlərini tərk etməli olacağı proqnozlaşdırılır. Dünya Bankının məlumatına görə, 2050-ci ilə qədər təxminən 216 milyon insan quraqlıq, su qıtlığı, məhsuldarlığın azalması, dəniz səviyyəsinin qalxması və əhalinin həddən artıq çox olması kimi faktorlar üzündən didərgin düşə bilər.
Quraqlıqdan təsirlənən məhsullar son 40 ildə iki dəfədən çox artıb, hər il təxminən 12 milyon hektar torpaq quraqlıq və səhralaşma nəticəsində itirilir.
Bu gün 3,6 milyard insanın yaşadığı və hər il ən azı bir ay su qıtlığının yaşandığı bölgələrdə 2050-ci ilə qədər 4,8-5,7 milyard insanın yaşayacağı təxmin edilir.
Son 20 ildə dünyada baş verən 134 quraqlığın 70-i Afrikada yaşanıb
Son 100 ildə 2050-ci ilə qədər dünya əhalisinin dörddə üçündən çoxunu əhatə edəcəyi təxmin edilən quraqlıqların 44 faizi Afrikada yaşanıb.
Afrikanın quru hissəsinin üçdə ikisi artıq müəyyən dərəcədə deqradasiyaya uğrayıb və torpaq deqradasiyasının ən azı 485 milyon insana təsir edəcəyi təxmin edilir.
Latın Amerikasında 2050-ci ilə qədər kənd təsərrüfatına yararlı torpaqların 50 faizinin səhralaşmaya məruz qalacağı gözlənilir.
Avropada son 10 ildə baş verən 45 quraqlığın zərəri 27 milyard dolları ötüb.
Quraqlıq və səhralaşma ilə mübarizə mümkündür
Qlobal Su Tərəfdaşlığı (GWP) və WMO-nun birgə müəssisəsi olan İnteqrasiya edilmiş Quraqlığın İdarə Edilməsi Proqramı (IDMP) quraqlığa və səhralaşmaya qarşı mübarizədə 3 bənd üzrə diqqət mərkəzindədir.
IDMP Monitorinq və Erkən Xəbərdarlıq Sistemləri ilə yağış, temperatur, torpaq rütubəti və bitki örtüyü kimi quraqlıq göstəricilərinin monitorinqinin kritik əhəmiyyətinə diqqət çəkir.
Həssaslıq və Təsirin Qiymətləndirilməsi ilə cəmiyyətin quraqlıq təhlükələrinə qarşı həssaslığını artırmağı və bu təhlükələrə qarşı sosial maarifləndirməni hədəfləyən IDMP, quraqlıq və səhralaşmanın gətirdiyi risklərə qarşı ortaq zəmində toplaşmağın mübarizəni asanlaşdıracağını düşünür.
Təsirlərin Azaldılması və Cavab tədbirləri başlığı altında IDMP quraqlıq və səhralaşmanın mənfi təsirlərini məhdudlaşdırmaq üçün zəruri olan bəndlər, mühəndis layihələri kimi struktur tədbirləri və ictimai məlumatlandırma və hüquqi baza kimi qeyri-struktur tədbirlər görməyi planlaşdırır. Müdaxilə ilə bu təhlükələrdən təsirlənən cəmiyyətin əsas ehtiyaclarını qarşılayaraq quraqlıq zamanı zərərçəkənlərə yardımların təmin edilməsi hədəflənir.
Mənbə: AA
