SIPRI: Avropa ölkələri son 5 ildə silah idxalını iki dəfə artırıb
Rusiya-Ukrayna müharibəsi nəticəsində artan geosiyasi risklərdən sonra Avropanın bir çox ölkəsi müdafiə sərmayələrini artırmaq qərarına gəlib, qitənin silah idxalı isə 5 ildə təxminən iki dəfə artıb.
Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) qlobal silah transferlərinə dair hesabatına görə, Avropaya döyüş təyyarələri, tanklar və sualtı qayıqlar kimi silahların idxalı 2014-2018-ci illər ilə müqayisədə 2019-2023-cü illərdə təxminən 94 faiz artıb.
Avropanın ən böyük idxalçısı Ukrayna olub və qitənin ümumi silah idxalının 23 faizini həyata keçirib.
Rusiya-Ukrayna müharibəsinin başlamasından sonra Qərb ölkələrinin Kiyevə hərbi yardımının artması ilə Ukraynanın 2019-2023-cü illərdə dünyanın dördüncü ən böyük idxalçısı olması diqqət çəkib.
Lakin silah idxalının artması ilə diqqət çəkən təkcə Ukrayna deyil.
Rusiya-Ukrayna müharibəsi qlobal silah bazarını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirsə də, Ukrayna üçün ən əhəmiyyətli iki ixrac ölkəsi idxal mallarının 69 faizini təmin edən ABŞ və 30 faizini təmin edən Almaniya olub.
ABŞ 2014-2018-ci illər ilə müqayisədə 2019-2023-cü illərdə silah ixracatını 17 faiz artıraraq bu sahədə liderliyini qoruyub.
Eyni dövrdə Rusiyadan silah tədarükü 53 faiz azalıb. 2019-2023-cü illərdə 107 ölkəyə silah satan ABŞ bu sahədə “qlobal silah tədarükçüsü” rolunu artırıb və son 5 ildə daha çox ölkəyə silah ixrac edib.
Rusiya 2019-cu ildə 31 ölkəyə əhəmiyyətli silah ixrac etdiyi halda, keçən il bu rəqəm 12 ölkəyə düşüb. Rusiya Fransaya iki ən böyük silah tədarükçüsündən biri titulunu itirib.
Fransanın silah ixracatı sözügedən dövrdə 47 faiz artıb. Bu ölkə rekordların tutulduğu 1950-ci ildən bəri ilk dəfə Rusiyanı geridə qoyaraq ikinci ən böyük silah ixracatçısı olub. Fransanın silah ixracında ən böyük payı 42 faizlə Asiya və Okeaniya ölkələri tutub, ixracın isə 34 faizi Yaxın Şərq ölkələrinə edilib.
SIPRI Silah Transfer Proqramının baş tədqiqatçısı Pieter Vezeman mövzu ilə bağlı qiymətləndirməsində, Avropanın silah idxalının yüksək səviyyədə qalacağını, 800-ə yaxın döyüş təyyarəsi də daxil olmaqla çoxlu qiymətli silahların sifariş edildiyini ifadə edib: "Son iki ildə biz də gördük ki, hava hücumundan müdafiə sistemlərinə tələbat artıb. Bu tələb Rusiyanın Ukraynanı havadan bombalaması nəticəsində yaranıb".
