NASA 'Ingenuity'nin niyə qəzaya uğradığını açıqlayıb
NASA Mars helikopteri "İngenuity"nin təxminən bir il əvvəl son uçuşunda qəzaya uğramasının səbəbini müəyyən edib.
NASA-nın "İngenuity" helikopteri Marsın nazik atmosferində uçmağın mümkün olub-olmadığını yoxlamaq üçün hazırlanıb. Cəmi 1,8 kiloqram ağırlığında olan bu helikopter başqa bir planetdə güclü və idarə olunan uçuş həyata keçirən ilk nəqliyyat vasitəsi kimi tarixə düşüb.
Əvvəlcə yalnız beş sınaq uçuşu üçün planlaşdırılan "Ingenuity" gözləntiləri aşıb və üç il ərzində uğurla fəaliyyət göstərib.
Helikopter 2021-ci ilin fevralında "Perseverance" rover ilə Marsa enib və ilk uçuşunu 2021-ci ilin aprelində edib.
Ümumilikdə 72 uçuş həyata keçirən və planlaşdırılan məsafədən 30 dəfə çox məsafə qət edən "Ingenuity" iki saatdan çox uçuş müddətini qeyd edib.
Son uçuş və qəzanın səbəbi
2024-cü il yanvarın 18-də baş tutan 72-ci və son uçuşunda "İngenuity" Marsın səthindən 12 metr yüksəkliyə qalxıb və enişdən əvvəl 4,5 saniyə havada qalıb. Lakin bu proses zamanı naviqasiya sistemində yaranan problem səbəbindən helikopter eniş zamanı idarəetməni itirərək qəzaya uğrayıb.
NASA-nın "Jet Propulsion Laboratory" (JPL) komandası və "AeroVironment" mühəndislərinin apardığı araşdırma nəticəsində məlum olub ki, qəzaya naviqasiya sistemi səbəb olub.
Açıqlamaya görə, helikopterin aşağıya baxan kamerası səthdəki teksturaları izləyərək mövqeyini təyin edib. Lakin Jezero kraterinin maili və demək olar ki, teksturasız qum dalğaları ilə örtülmüş bölgəsində həyata keçirilən bu uçuş zamanı sistem kifayət qədər vizual məlumat toplaya bilməyib.
Bu, eniş zamanı helikopterin üfüqi sürətinin artmasına və yerə möhkəm dəyməsinə səbəb olub.
Qəza nəticəsində helikopterin dörd rotor qanadından üçü ən zəif yerindən qırılıb, bir qanadı isə tamamilə qopub. Bu, enerji tələbatını artırıb və rabitənin pozulmasına səbəb oldu.
İndi uça bilməyən İngenuity hələ də həftəlik olaraq "Perseverance" roverinə hava və avionika test məlumatlarını göndərir. NASA bu məlumatların Mars üçün gələcək təyyarə və avtomobil dizaynları üçün dəyərli məlumat verdiyini açıqlayıb.
NASA "Ingenuity"dən sonra yeni Mars helikopteri konsepti üzərində işləyir. “Mars Chopper” adlanan bu konsept yolsuzluq avtomobili ölçüsündə olacaq və "İngenuity"dən təxminən 20 dəfə ağır olacaq.
Altı rotorlu və altı qanadlı dizaynı ilə "Chopper" daha çox elmi avadanlıq daşıya və gündə iki mil qədər kəşfiyyat apara biləcək.
Qeyd edək ki, NASA-nın bu yeni layihələri Marsın kəşfiyyatında yeni bir dövrün qapılarını açır.
Mənbə: NDT
