Rusiya sanksiyalara görə beynəlxalq ticarətdə alternativ yollar hazırlayır
Rusiya sanksiyalardan sonra beynəlxalq ticarətdə Şimal Dəniz Yolu və Şimal-Cənub Dəhlizi kimi alternativ yolların inkişafını sürətləndirərək beynəlxalq ticarət yollarını əsaslı şəkildə dəyişmək istəyir.
Qərb ölkələri Ukrayna müharibəsi səbəbindən başda enerji bazarları olmaqla, bütün bazarlarını Rusiya dövlətinə və şirkətlərinə bağlamaqda davam edir. Bu səbəbdən xarici ticarətdə alternativ bazarlar Rusiya üçün əhəmiyyət qazanır.
Xüsusilə enerji ticarətində Rusiyanın Çin və Hindistana ixracın həcmi əhəmiyyətli dərəcədə artarkən, Yaxın Şərq, Latın Amerikası və Afrika ölkələrinə də marağı artmaqdadır.
Rusiyanın Hindistana neft ixracı bu ilin ilk 5 ayında keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3,4 milyon tondan 37 milyon tona, Çinə neft ixracı isə ilin ilk 7 ayında 41 milyon tondan 52,6 milyon tona yüksəlib.
Rusiyanın Yaxın Şərqdəki ən böyük ticarət tərəfdaşı 2022-ci ildə əvvəlki ilə nisbətən 68% artaraq 9 milyard dollarlıq ticarət həcmi ilə Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) olub. Dünyanın əsas neft istehsalçılarından biri olmasına baxmayaraq, BƏƏ-nin 2022-ci ildə təxminən 3,2 milyon barel Rusiya nefti idxal etməsi diqqəti çəkir.
Sürətlə artan dinamik əhalisi ilə ön plana çıxan Afrika ölkələri, xüsusilə kənd təsərrüfatı məhsullarında Rusiyanın əhəmiyyətli bazarları arasında əhəmiyyətini artırmaqdadır.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin avqustun 22-də sanksiyalara baxmayaraq, Afrikaya keçən il 11,5 milyon ton, bu ilin birinci yarısında isə təxminən 10 milyon ton taxıl göndərdiklərini açıqlayıb.
İxrac hədəf bazarlarını Avropadan dünyanın digər bölgələrinə köçürən Rusiya, məhsullarının daşınması üçün alternativ marşrutlar hazırlamaq səylərini sürətləndirir.
Alternativlər arasında Rusiya hökumətinin ən çox önəm verdiyi marşrut kimi Rusiyanın “Süveyş kanalına alternativi” adlandırılan Şimal Dəniz Yolu önə çıxır.
2014-cü ildə Şimal Dəniz Yolu ilə ildə 4 milyon ton yük daşındığı halda, ötən il bu həcm 34 milyon tona yüksəlib. Rusiya hökuməti 2030-cu ilə qədər Şimal Dəniz Yolu ilə daşınan yüklərin həcmini 100 milyon tondan çox artırmağı hədəfləyir.
Tokiodan Hamburqa gedən konteyner gəmisi Süveyş kanalı üzərindən təxminən 48 gün, Şimal dənizi marşrutu ilə isə təxminən 35 gün səyahət etməli olacaq.
Son illərdə Şimal Buzlu Okeanını əhatə edən buz təbəqəsinin hiss olunan dərəcədə incəlməsi buzqıran gəmilərə ehtiyacı azaldıb və ticarət gəmiləri üçün buzqıran gəmilərin hazırlanması onların Şimal Dəniz Marşrutunda təkbaşına üzməsini asanlaşdırıb.
Rusiya da son vaxtlar Şimal-Cənub dəhlizi marşrutu üzrə işlərini də sürətləndirib.
Şimal-Cənub dəhlizi ilə Hindistandan Rusiyaya və ya Avropaya gedən yüklərin daşınma müddətlərinin azaldılması hədəflənir.
Sankt-Peterburqdan başlayaraq Moskvadan keçməklə dəhliz Həştərxandan İranın Bender Enzeli şəhərinə qədər Xəzər dənizi ilə birləşdiriləcək. Buradan dəhliz dəmir yolu ilə İranın cənubundakı Bəndər-Abbasla birləşdiriləcək, daha sonra Hindistanın Mumbay şəhərinə çatacaq.
İran və Rusiya nəhayət, mayın 17-də Şimal-Cənub Dəhlizinin mühüm nəqliyyat şəbəkəsi sayılan Rəşt-Astara dəmir yolunun tikintisinə dair saziş imzalayıblar.
