Xaricdən ət idxalında KƏSKİN ARTIM – Qiymətlər YÜKSƏLƏCƏK?
Dövlət Statistika Komitəsinin verdiyi məlumata görə, bu ilin yanvar - oktyabr ayları ərzində Azərbaycan xaricdən mal əti idxalını 93.3 faiz artırıb.
İdxal artır, istehsal isə...
Komitənin başqa bir hesabatında göstərilir ki, cari ilin yanvar – sentyabr aylarında Azərbaycanda 2 milyon 533 min 192 ədəd iribuynuzlu mal-qara olub. İstehsal olunan ətin ümumi çəkisi isə 424 min 545 ton təşkil edib.
Qeyd edək ki, Dövlət Gömrük Komitəsinin bu dövr üçün açıqladığı son hesabat da bu məlumatı ilə təsdiq edir. Belə ki, bu dövrdə Azərbaycana 95 milyon 632 min dollardan çox diri heyvan idxal olunub ki, bunun da ümumi çəkisi 682 tondan bir çox olub. Bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 35 milyon 474 min dollar və ya 37,10 faiz çoxdur.
Cari dövrdə ölkəmizə idxal olunan ət məhsullarının ümumi çəkisi 34 milyon 861 min ton, maliyyə dəyəri isə 69 milyon 996 min dollardır. Ötən ilin eyni dövründə isə bu həcm 33 milyon 806 min tondan, dəyəri isə 62 milyon 610 min dollardan bir qədə artıq olub.
Buradan da belə aydın olur ki, bir il ərzində idxal olunan ətin çəkisində cüzi, yəni 1 milyon 054 tondan bir qədər çox və ya 3,03 faiz, maliyyə dəyərində isə 7 milyon 386 min dollar və ya 10.55 faiz artım olub.
DSK-nin eyni dövrü əks etdirən hesabatında isə göstərilir ki, ölkəyə daxil olan diri heyvanların böyük hissəsini safqanlı və digər cins diri iribuynuzlu ev heyvanları təşkil edir ki, bunun da ümumi sayı 76 344 ədəd, maliyyə dəyəri isə 59 milyon 726 min dollardır.
İribuynuzlu heyvan ətinin ümumi çəkisi isə 6 milyon 195 min 523 ton, maliyyə dəyəri isə 24 milyon 839 min dollar təşkil edib.
Hər iki komitənin hesabatları göstərir ki, ölkəyə diri heyvan və ət idxalı kəskin şəkildə artıb.
Səbəb nədir?
Məsələ ilə bağlı fikirlərini Bizim.Media-ya açıqlayan iqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimov idxalın artmasını aqrar sektordakı bəzi çatışmazlıqlarla əlaqələndirib. Bunların da ölkəmizi idxaldan asılı vəziyyətdə saxladığını söyləyən ekspertin fikrincə, aqrar sahənin şaxələndirilməsi ilə bağlı tədbirlər yetərli deyil:
“Bu gün örüş sahələrinin az olması heyvandarlığın inkişafı üçün yetərli deyil. Taxılçılığın və kənd təsərrüfatının digər strateji əhəmiyyətli, yəni ölkəyə valyuta gətirəcək, ixracımızı sürətləndirəcək sahələrinin inkişafı əsas götürüldüyü üçün bu sektor ikinci planda qalıb.
Xüsusilə də, yem bazasının az olması və heyvanların sağlamlığına xidmət edəcək dərman preparatlarının gətirilməsi və digər proseslərin baha başa gəlməsi heyvandarlığın saxlanılmasına və inkişafına mane olur, idxal amilini stimullaşdırır. Bu baxımdan daha rahat və ucuz gətirmək sahibkarlar üçün əlverişli olub”.
Müsahibimizin sözlərinə görə, bu amillər də statistikadakı rəqəmləri ortaya çıxarır:
“Torpaqlarımızın 20 faizinin 30 ildən çox işğal altında olmasıda heyvandarlığın inkişafına başlıca maneələrdən biri olub. Xüsusilə də gözəl yaylaqlarımız, örüş sahələrimiz, bir sözlə heyvandarlıq üçün vacib olan əksər sahələrimiz erməni tapdağı altında qalmışdı.
Ancaq bu gün torpaqlarımız azaddır. Bununla belə, işğal dövründə ərazilərimizin minalarla çirkləndirlməsi ölkəmizə böyük problemlər yaradır və təhlükəsizlik baxımından aqrar sahəni bölgəyə tam cəlb etmək mümkün olmur.
Düşünürəm ki, 2024-cü ildən bütün sektorlarda olduğu kimi, aqrar sahədə də tənzimlənmə aparılacaq. Xüsusilə də, heyvandarlığın və yerli ət istehsalının inkişafı ilə yanaşı, ixrac potensialımızı da artıracağıq ki, bu da hazırkı statistik rəqəmləri səhmana salacaq”.
Müsahibimizin fikrincə, yerli istehsal dedikdə, kompleks anlayış əsas götürülməlidir:
“Belə ki, yerli ət məhsullarının inkişafı üçün mütləq şəkildə yem bazası və örüş sahələri olmalıdır. Hazırda Qarabağda kənd təsərrüfatı üçün yararlı torpaqların müəyyənləşməsi prosesi gedir və bu, başa çatdırıldan sonra məhz heyvandarlıqla bağlı ayrılacaq sahələrin həcmi bəlli olacaq.
Bundan sonra görüləcək bütün işlər məlum olacaq. Bu gün məhsuldarlığı yüksək səviyyədə artırmaq gücündə olan cins heyvanların sayı kifayət qədərdir. Yerli və ənənəvi məqamları qorumaq şərtilə belə heyvanların cəlb olunması müsbət nəticələrə səbəb olacaq.
Artıq bununla bağlı planlar və layihələr də hazırdır. Sadəcə, azad olunmuş ərazilərdəki yararlı sahələrin iqtisadi dövriyyəyə cəlb olunması üçün isə müəyyən bir dövr lazımdır”.
