Viruslardan saqqız çeynəməklə qorunmaq mümkündürmü?
ABŞ və Finlandiya alimlərinin apardıqları təcrübələr göstərib ki, xüsusi hazırlanmış saqqız herpes və qrip viruslarını zərərsizləşdirə bilər.
Herpes simplex virusları olan HSV-1 və HSV-2 ağız boşluğunda soyuq yaralara səbəb ola bilər və onlar bütün dünyada ən çox yayılmış infeksiyalardan biri olsalar da, bu virusların yayılmasının qarşısını almaq üçün effektiv üsul hələ hazırlanmamışdır.
Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, xüsusən də maliyyə çatışmazlığı səbəbindən herpes peyvəndinin hazırlanmasının yavaşladığı bir vaxtda bu yeni saqqız yoluxmanın qarşısını almaqda mühüm rol oynaya bilər.
Qrip peyvəndi kimi mövcud peyvəndlərin virusun ötürülməsinə tam mane olmadığını nəzərə alsaq, bu saqqız ağız yolu ilə yayılan viruslara qarşı tamamlayıcı tədbir ola bilər.
Bu xüsusi klinik keyfiyyətli saqqız “Lablab purpureus” adlı lobya növünün toxumlarından əldə edilən lablab lobya tozundan istehsal olunur. Bu bitki FRIL adlı təbii virus tutucu protein ehtiva edir.
Təcrübələrdə saqqızdakı FRIL zülalının 50 faizindən çoxu maye ilə nəmlənmiş saqqız 15 dəqiqə çeynədikdən sonra tüpürcəyə qarışıb.
Bu süni tüpürcək nümunələri laboratoriya mühitində yoxlanılarkən məlum olub ki, qrip viruslarının (H1N1 və H3N2) 95 faizindən çoxu, HSV-1 virusunun 75 faizi və HSV-2 virusunun 94 faizi təsirsiz hala düşüb.
Tədqiqatçılar bildirirlər ki, FRIL zülalı virusları zərərsizləşdirir, onların hüceyrələri yoluxdurmaq və çoxaltmaq qabiliyyətini azaldır, beləliklə ağızda virus yükünü və ötürülmə riskini azaldır.
Yeni araşdırma, oxşar saqqızların SARS-CoV-2 virusunun ağızdan ötürülməsini 95 faiz azaltdığını göstərən əvvəlki tədqiqatların davamı olaraq həyata keçirilir. COVID-19-a qarşı hazırlanmış bu saqqızlar hələ də klinik sınaq mərhələsindədir.
Elm adamları əvvəlki tədqiqatlarda FRIL zülalının quş qripinə səbəb olan H5N1 və H7N9 viruslarına qarşı da təsirli olduğunu göstərmişdilər.
ABŞ Qida və Dərman İdarəsi (FDA) lablab lobya tozunu aşağı dozalarda insan istehlakı üçün təhlükəsiz və toksik olmayan bir maddə kimi təsnif edir. Bununla belə, onun antiviral fəaliyyəti klinik sınaqlarla təsdiqlənməlidir.
Sözügedən araşdırma "Molecular Therapy" jurnalında dərc olunub.
