Nəhəng ekzoplanet kəşf edilib
Astronomlar Yerdən 51 işıq ili uzaqlıqda cırtdan ulduzun ətrafında fırlanan nəhəng ekzoplanet aşkar ediblər ki, bu da planetlərin əmələ gəlməsi nəzəriyyələrinə ziddir.
CNN-in məlumatına görə, ABŞ-ın Texas ştatında Hobbi-Eberli Teleskopunda quraşdırılmış “Yaşayış Bölgəsi Planet Tapıcısı (HPF)” tərəfindən kəşf edilən “LHS 3154b” adlı ekzoplanet Yerin kütləsindən təxminən 13 dəfə böyükdür.
Araşdırmada "LHS 3154" də daxil olmaqla M sinifli cırtdan ulduzların digər ulduzlarla müqayisədə ən kiçik və ən soyuq tip olduğu qeyd edilib. Ulduzların böyük qaz və toz buludlarından, qalan materiallardan əmələ gəldiyi bildirilir. Bundan sonra qalan materiallar ulduzların ətrafında planeti yaradan disk əmələ gətirdiyi bildirilir.
Araşdırmada, bu disklərdə olan maddə miqdarının, əmələ gələn planetlərin nə qədər böyük ola biləcəyini təyin etdiyi və disklərdəki maddə miqdarının böyük ölçüdə ulduzun kütləsindən asılı olduğu vurğulanıb.
Araşdırmada sözügedən planetin kainatdakı soyuq və az kütləli ulduzlardan biri olan “LHS 3154” orbitində 3,7 Yer günündə turunu tamamladığı və bu günə qədər təsbit edilən ən kütləli planet olduğu vurğulanıb.
Penn State Universitetinin astronomiya və astrofizika professoru və tədqiqatın müəlliflərindən biri olan Suvrath Mahadevan bildirib: "Bu kəşf kainat haqqında nə qədər az şey bildiyimizi bir daha ortaya qoyur. Biz bu qədər alçaq bir planetin ətrafında bu qədər ağır bir planetin mövcud olacağını gözləmirdik".
Ulduzun ətrafında planeti meydana gətirən diskin bu planeti meydana gətirmək üçün kifayət qədər möhkəm kütləyə malik olmadığını vurğulayan Mahadevan, “Ancaq planet (LHS 3154b) oradadır, ona görə də indi planetlərin necə hərəkət etdiyinə dair anlayışımızı yenidən nəzərdən keçirməliyik" - deyə bildirib.
Modelləşdirmə və təhlillər nəticəsində planetin ağır nüvəyə malik olduğu və bu nüvənin planeti meydana gətirən diskdə ulduzun ətrafında mümkün olduğundan daha möhkəm materialın olmasını tələb edəcəyi müəyyən edilib.
Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, diskdəki tozun miqdarı az kütləli ulduzların ətrafındakı disklərdə olandan ən azı 10 dəfə çox olmalıdır.
"Planetlərin əmələ gəlməsi ilə bağlı hazırkı nəzəriyyələrimizlə gördüklərimizi izah etmək çox çətindir. HPF və digər alətlərlə aparılan araşdırmalara əsaslanaraq deyə bilərik ki, kəşf etdiyimiz obyekt, yəqin ki, son dərəcə nadirdir", - deyə tədqiqatın həmmüəllifi, astronomiya aspirant Meqan Delamer açıqlamasında bildirib.
Araşdırma "Science" jurnalında dərc olunub.
