Yer kürəsinin "sulu" olması ilə bağlı fərziyyə sübuta yetirilib
"Virginia Tech"in alimləri, donmuş Yerin qəfil əridiyi bir dövr olan çamurlu planet fərziyyəsi üçün ilk birbaşa geokimyəvi sübut təqdim ediblər.
Araşdırma nəticələri "Proceedings of the National Academy of Sciences" (PNAS) jurnalında dərc olunub.
Bu fenomen təxminən 635-650 milyon il əvvəl son qlobal buz dövründə baş verib. Planetin temperaturu kəskin şəkildə aşağı düşüb və buz qapaqları yayılmağa başlayıb. Bu zəncirvari reaksiyaya və daha da soyumağa səbəb olub. Alimlər müəyyən ediblər ki, bu ekstremal iqlimin səbəbi karbon qazının aşağı səviyyədə olması və günəş istiliyinin azalmasıdır.
Tədqiqat bu dövrün sonunda əmələ gələn karbonat süxurlarının təhlilini əhatə edir. Geoloqlar çöküntülərin necə əmələ gəldiyini anlamaq üçün qayalarda qeydə alınan litium izotop işarələrini tədqiq ediblər. Nəzəriyyəyə görə, şirin su geokimyəvi işarələri dərin dəniz çöküntülərindən daha çox sahil ərimə sularından əmələ gələn süxurlarda daha güclü olmalıdır.
Təhlil təsdiqləyib ki, buz örtükləri qeyri-bərabər əriyib, qurudan okeana axan güclü ərimə suları axınları yaradaraq yerüstü şirin su ilə sıx duzlu təbəqələr arasında kontrast yaradır. Bu cərəyanlar buzlaq səthlərindən dənizə axan nəhəng arxa sunamilər kimi düşünülə bilər.
Qısa müddət ərzində orta qlobal temperatur mənfi 45 dərəcə selsidən 48 dərəcəyə dəyişib. Bu sürətli istiləşmə atmosferdə istiliyi saxlayan karbon dioksidin yığılması nəticəsində buzlaq iqlimindən sulu vəziyyətə kəskin keçid üçün şərait yaradıb.
Müəlliflər qeyd edirlər ki, bu məlumatlar temperaturun kəskin dəyişməsi və əhəmiyyətli iqlim dəyişikliyi şəraitində həyatın davamlılığını daha yaxşı qiymətləndirməyə kömək edir.
