Fiziklər işıqdan super bərk material yaratdılar
İtaliyalı elm adamları işıqdan istifadə edərək ilk dəfə olaraq maddənin “super bərk” adlı ekzotik formasını əldə ediblər. İş kvant və fotonik texnologiyalarda irəliləyişlərə səbəb ola bilər.
Gündəlik həyatda məlum olan bərk, maye, qaz və plazma kimi maddələrdən başqa təbiətdə çoxlu qeyri-adi maddə formaları mövcuddur.
Bunlardan biri olan super bərk, həm bərk cisimlərin kristal quruluşuna, həm də mayelərin maye xüsusiyyətlərinə sahib olma qabiliyyəti ilə diqqət çəkir.
İtaliya Milli Tədqiqat Şurasının (CNR) alimləri ilk dəfə fotonlardan istifadə edərək super bərk maddələr yaratmağa müvəffəq olublar.
Əvvəllər yalnız atomlarla mümkün olan bu ekzotik maddə forması işıqdan istifadə etməklə istehsal olunub.
Tədqiqatda fotonlar birbaşa super bərkə çevrilməmişdir. Bunun əvəzinə, lazerdən gələn fotonlar qallium arsenidini ehtiva edən yarımkeçirici materiala yönəldildi və maddə ilə qarşılıqlı təsir göstərdi.
Bu prosesdə fotonlar materialdakı enerjili stimullaşdırmalarla birləşərək “polaritonlar” adlanan kvazi hissəcikləri əmələ gətirirlər.
Oxşar üsullar daha əvvəl yüngül super maye hazırlamaq üçün istifadə edilmişdir.
Lakin super bərk quruluş yaratmaq üçün elm adamları fotonları üç fərqli kvant vəziyyətinə yönəltdi.
Beləliklə, işığın həm kristal bir nizam yaratması, həm də sürtünməsiz axıcılıq nümayiş etdirməsi təmin edildi.
Tədqiqatçılar bildirirlər ki, onların istehsal etdikləri super bərk quruluşdan işıq yayan cihazlarda və yeni nəsil kvant texnologiyalarında istifadə edilə bilər.
Alimlər vurğulayırlar ki, bu iş nəinki super bərk maddənin fotonik mühitdə əmələ gəldiyini sübut edir, həm də qeyri-tarazlıq kvant fazalarının kəşfinə yeni yol açır.
Araşdırma "Nature" jurnalında dərc olunub.
